Günümüzde futbol sahalarında doğal çimlerin yerine suni çim kullanımı gittikçe yaygınlaşıyor. Bunun temel nedeni suni çimlerin güneş ışığı veya biçme gibi bakım ihtiyaçlarının olmaması ve doğal çime göre daha sık kullanılabilir olması. Özellikle soğuk iklime sahip ülkelerde suni çim bir mecburiyet durumundayken bazı takımlar ise mali avantajı nedeniyle stadyumlarda olmasa bile antrenman sahalarında suni çimi tercih ediyor.
UEFA ve FIFA yönetim organları 2005 ‘den itibaren suni çim sahaların kullanımına onay verdi. 2007 yılında Rusya ve İngiltere arasında oynanan 2008 Avrupa Şampiyonası eleme maçı Rusya’nın Luznikhi stadyumunda suni çim üzerinde oynanmıştı. Ancak bu maçtan 1 yıl sonra aynı stadyumda oynanan şampiyonlar ligi maçının doğal çim sahada oynanmasını isteyen UEFA’nın talebiyle stada bir maç için doğal çim zemin yerleştirilmişti.
2015’de Kanada’da düzenlenecek dünya kadınlar futbol şampiyonasında Kanada’nın talebi doğrultusunda suni çim sahaların kullanılacağı duyurulduğunda önemli bir çok kadın futbolcu FIFA’ya karşı çıkmış ve erkekler şampiyonalarında suni çim sahaya izin verilmemesine rağmen kadınlarda böyle bir iznin verilmesinin cinsiyetçi bir yaklaşım olduğunu savunmuştu.
O dönem eleştirilere yanıt veren FIFA genel sekreteri Jérôme Valcke yakın zamanda erkekler futbol dünya şampiyonasının da suni çim üzerinde oynanabileceğine dair açıklamalar yapmış ve FIFA’nın ev sahiplerinden performans için en iyi şartları istediğini belirtmiş, bu durumun Kanada’nın iklim koşullarından dolayı mecburi bir tercih olduğunu ve bunun kadın-erkek meselesi olmadığını söylemişti.
Bütün bu tartışmaların altında suni çim sahaların doğal çim sahalara göre yaralanma, fiziksel performans ve teknik beceriler üzerine olumsuz etkileri olduğuna dair düşünceler yatıyor.
FIFA bu tartışmalara son verebilmek için 2009 yılında iki yıldızlı bir sisteme dayanan kalite ve performansı inceleyen bir dizi teste tabi tutulan suni çim sahaları için bir yıldız sistemi belirledi.
2 Yıldız, özellikle profesyonel futbolun oyun özelliklerini yansıtacak şekilde tasarlanmış suni çim sahalara veriliyor ve FIFA ve UEFA’nın Şampiyonlar Ligi ve Avrupa Ligi gibi yüksek standartlı organizasyonları ve uluslararası karşılaşmalarda kullanılabiliyor. 1 yıldızlı sahalar ise yerel futbol liglerinde kullanılabiliyor ancak 1 yıldızlı sahalar için de FIFA sertifikası çıkmadan önce bir dizi sıkı test gerçekleştiriliyor.
SUNİ ÇİMLERİN FUTBOLCULARA ETKİLERİ
Sıcaklık
Sentetik sahalar ısıyı absorbe edemez.Sahalardaki kauçuk granüller ısıyı korur ve bu da% 40 daha sıcak bir ortam anlamına gelir. Bu durum sporcuların daha fazla sıvı kaybetmesine ve böylece performansta düşüşe neden olabilir. Özellikle çocuklar daha kısa ve yere daha yakın oldukları için, yetişkinlerden daha fazla ısı stresine maruz kalabilirler.
Sportif Yaralanmalar
Yapılan araştırmalarda görülen genel sonuç sentetik sahaların doğal çim sahalara göre yaralanma riskini arttırmadığı yönünde. 2011 Estrand tarafından yapılan araştırmada erkek futbolcuların maçlarda yaralanma sıklığı 1000 saatlik oyunda suni çim sahada 22.4, doğal çim sahada 21.7 olarak görülmüş. Kadın futbolcuların maçlarda yaralanma sıklığı 1000 saatlik oyunda suni çim sahada 14.9, doğal çim sahada 12.5 olarak görülmüş.
Bununla birlikte ayak bileği burkulmalarının suni çim sahalarda doğal çim sahalara göre daha sık meydana geldiği görülmüş.
Teknik ve Fiziksel Performans
Aderson’ın çalışmasında futbolculara suni çimde oynamanın doğal çime göre farkı sorulmuş ve futbolcular suni çimde top kontrolünün daha düşük ve fiziksel eforun daha yüksek olduğunu belirtmişler. Bununla birlikte aynı futbolcuların maç analizlerinde suni çimde oynayanların daha fazla kısa pas yaptığı ve daha az kayarak müdahalede bulunduğu görülürken toplam kat edilen mesafe, sprint sayıları, sprint mesafeleri gibi performans değişkenleri arasında fark görülmemiş.
Genel olarak bakıldığında FIFA tarafından onaylanmış suni çim sahaların ekonomik avantajları dikkate alındığında sporcuya zarar vermediği için tercih edilebilir olduğu görülüyor. Ancak FIFA’nın suni çim sahaların kullanımına sıcak bakmasına rağmen futbolcular doğal çim sahalarda ısrarcı görünüyor. Son dönemlerdeki hibrit çim teknolojisi ise stadyum zeminlerinin geldiği son nokta. Hibrit çim teknolojisi yapay liflerle güçlendirilmiş çim zemin anlamına geliyor ve zeminin çabuk bozulmasına engel oluyor ve böylece sporcuların yaralanma riskini azaltırken futbol için daha elverişli bir zemin oluşturuyor. Football League One ve üzeri liglerde suni çime izin vermeyen İngiltere’de Premier takımlarının nerdeyse tamamının stadında hibrit çim bulunuyor.
Ülkemizde toprak sahalarda oynanan maçları hatırlayanlar şuan futbolcuların suni çim sahalarda oynanacak maçları eleştirmesini ilginç bulabilir. Suni çim sahalar gelişmeye devam ederken yakında yapay organ yapabilen teknolojinin, bakıma ihtiyaç duymayan ve doğalı kadar kullanışlı yapay çim sahalar da yapabileceği günler uzak görünmüyor.