İnsan vücudu fizyolojik durumunu stabil tutmaya çalışan bir sistemdir. Kan basıncı, hematokrit ve vücut sıcaklığı gibi göstergeler bu dengenin temel öğeleridir. Bunlarla birlikte dolaşım sistemi, solunum sistemi ve sinir sistemi sürekli olarak bu temel öğelerin stabil kalması için çalışmaktadır. Eğer bu stabil durumu değiştirecek bir stres oluşursa vücut buna uyum sağlamak için bir süreç başlatır.
Antrenmanın amacı esas olarak vücuttaki bu fizyolojik süreçleri etkileyerek vücudun yeni durumlara adaptasyonunu sağlamaktır. Holmann antrenmanın tanımını ‘’Antrenman organizmada fonksiyonel ve morfolojik değişmeler sağlayan ve sporcuda verimin yükseltilmesi amacıyla belirli zaman aralıkları ile uygulanan yüklenmelerin tümüdür. ‘’ şeklinde yapmıştır.
Sportif performans için olsun veya vücut geliştirmek için olsun uygulanan antrenmanların genelde uygulanışı ve faydası anlatılır. Ancak bu antrenmanların yüklenme ve dinlenmeleri belirlenirken vücutta meydana getirdiği değişim ve uygulanmalarındaki mantık nedir?
Örneğin sürat antrenmanlarında 3 x 100 metre sprint çalışması yapılması istendiğinde bu antrenmanın nasıl bir faydası var sorusuna genelde ‘’sürati arttırıcı bir antrenman’’ cevabı gelmektedir. Veya kuvvet antrenmanlarında piramidal yöntemle çalışmak neden sorusuna ‘’ kuvvet gelişiminde daha etkin’’ cevabı yeterli midir? Bizce değil…
Öncelikle sorulması gereken soru ‘’ Bu antrenmanların vücutta etkiledikleri mekanizmalar ve gelişime katkıları nasıl olmaktadır?’’ olmalıdır.
Maksimal kuvvet antrenmanlarını ele alalım. Dinlenme süreleri 2 dk’nın üzerindedir. Bazen antrenman yaparken ‘çok dinlendin hadi derler’’. Eğer maksimal kuvvet antrenmanı yapıyorsanız evet çok dinlenmeniz lazım. Bu antrenmanın hedefi maksimum gerim sağlayarak kasın kasılmasını sağlayan sinir iletiminin maksimum seviyede olması böylece harekete katılan motor ünite sayısını arttırarak kasın tam potansiyeliyle kasılmasını sağlamaktır. Dinlenme fazında kasa yeterli süreyi vererek kasın tekrar tam potansiyeliyle kasılacak şekilde toparlanması sağlanmalıdır.
Örneğin interval antrenman dayanıklılığı geliştirmek için iyi bir yöntem olarak bilinir. Ancak bu sistemin fizyolojik temeli nedir? Tekrarlı yüklenmeler ile vücudun dokulara oksijen taşıma da yetersiz kılınması ve böylece kanda o2 taşıyan proteinlerin artması için bir uyarı sağlanması bu antrenmanın fizyolojik temeli diyebiliriz.
Bu örnekler de olduğu gibi yapılan antrenmanların fizyolojik temellerini bilmek ihtiyacınız olan antrenman şeklini belirlemek, antrenmanların doğru şekilde uygulanmasını sağlamak veya antrenmanların kişiye göre modifiye edilmesini sağlamak için önemlidir.
Bir antrenmanı sadece başka biri uyguladığı için uygulamak sizi hedefinize götürmek için doğru yöntem olmayacaktır.